Szanowni Państwo,

uprzejmie informujemy, że zakończono realizację projektu badawczego pn. (KARPAT) Uwarunkowania i możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego regionu Karpat. Projekt badawczy w całości sfinansowano z Programu Współpracy ESPON 2030.

Europejska Sieć Obserwacyjna Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej (ESPON) to niezwykle ważna inicjatywa, która umożliwia zrozumienie mechanizmów rozwoju terytorialnego Europy. Daje możliwości poznania różnorodności wyzwań i potencjałów, charakteryzujących regiony europejskie. Dzięki badaniom i analizom prowadzonym przez ESPON, interesariusze mają dostęp do informacji, które pomagają w podejmowaniu lepiej uzasadnionych decyzji politycznych i strategicznych dotyczących planowania przestrzennego oraz rozwoju społeczno-gospodarczego. ESPON stwarza możliwości identyfikacji trendów, wykrycia obszarów wymagających szczególnego wsparcia oraz promowania innowacyjnych rozwiązań na rzecz spójności terytorialnej i zrównoważonego rozwoju. Dzięki tym działaniom, ESPON pełni kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości europejskich regionów poprzez promowanie współpracy, wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk na szczeblu międzynarodowym, regionalnym i lokalnym.

Stroną wiodącą przedmiotowego projektu był Samorząd Województwa Podkarpackiego. Natomiast interesariuszami dodatkowymi byli: Maramureș County Council (Rumunia), Prešovský Samosprávny Kraj (Słowacja), Suceava County Council (Rumunia). Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (Polska) oraz Prowincja Autonomiczna Wojwodiny (Serbia) współpracowali w zakresie przedmiotowego projektu w roli obserwatorów.

Projekt badawczy przeprowadził Uniwersytet Warszawski (EUROREG – Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych).

Przeprowadzone analizy w ramach projektu potwierdzają, iż Makroregion Karpacki posiada wyjątkowo cenny kapitał naturalny, skoncentrowany przede wszystkim na obszarach górskich charakteryzujących się wysokim stopniem naturalności i różnorodności biologicznej. Karpaty stanowią jeden z najważniejszych ekologicznych hotspotów w Europie, w którym znajdują się liczne gatunki chronione, rozległe kompleksy leśne i dobrze zachowane ekosystemy.

Ponadto w ramach przedmiotowego projektu sformułowano dwa ogólne cele:

• Cel poznawczy – dostarczenie nowych dowodów dla obszaru Karpat poprzez identyfikację wyzwań i szans rozwoju terytorialnego dla różnych typów regionów w oparciu
  o wielowymiarową analizę wybranych tematów.
• Cel aplikacyjny – dostarczenie zaleceń dla decydentów politycznych, z uwzględnieniem wielopoziomowego podejścia do zarządzania, dla wspólnych działań politycznych uwzględniających specyfikę terytorialną Karpat.

W raporcie końcowym projektu badawczego pn. (KARPAT) Uwarunkowania i możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego regionu Karpat dokonano analizy determinant rozwoju Makroregionu Karpackiego, określono typologie regionów i interakcje między stolicami terytorialnymi. Jednocześnie na podstawie przeprowadzonych analiz wyznaczono wizję rozwoju przestrzennego Makroregionu Karpackiego oraz kierunki rozwoju w różnych typach obszarów funkcjonalnych. Przeanalizowano strukturę administracyjną i wielopoziomowe zarządzanie, a także współpracę terytorialną, ze szczególnym uwzględnieniem umów o partnerstwie miast, międzynarodowych inicjatyw i projektów oraz barier i możliwości współpracy ponadnarodowej. W ramach projektu badawczego dokonano analizy wybranych dobrych praktyk współpracy oraz sformułowano zalecenia dotyczące struktury zarządzania i współpracy terytorialnej.

Analiza stanu i trendów rozwojowych struktury terytorialnej Makroregionu Karpackiego została oparta na modelu czterech kapitałów, który obejmuje kapitał naturalny, gospodarczy, ludzki
i społeczny.

Oprócz raportu końcowego produktami końcowymi w ramach projektu badawczego pn. (KARPAT) Uwarunkowania i możliwości rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego regionu Karpat są:

• Raport naukowy,
• Podręcznik zaleceń,
• Atlas Makroregionu Karpackiego,
• Prezentacja. 

Uzyskane wyniki potwierdzają trafność dotychczasowych form współpracy w zakresie kluczowych obszarów charakteryzujących Karpaty (m.in. związanych z ochroną środowiska oraz gospodarką) oraz skuteczność realizacji inicjatyw już istniejących. Ważne jest kontynuowanie przyjętego systemu zarządzania opartego na współpracy i koordynacji. Istniejąca Konwencja Karpacka umożliwiająca integrację międzysektorową i szeroki udział różnych zainteresowanych stron pochodzących z różnych poziomów (krajowego, regionalnego, rządowego, pozarządowego itp.) może być etapem przygotowawczym dla opracowania i ustanowienia Strategii Makroregionalnej dla regionu Karpat.

Raport końcowy w ramach przedmiotowego projektu badawczego znajduje się na stronie internetowej ESPON https://www.espon.eu/projects/karpat-determinants-and-opportunities-socio-economic-and-spatial-development-carpathian