(opracowano na podstawie:
- Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020).
W 2019 r. produkcja energii elektrycznej w województwie podkarpackim była na poziomie 2740,1 GWh i był to poziom o 2,0% wyższy od zanotowanego w 2016 r. oraz o 11,3% wyższy od tego z 2018 r. W kraju w 2019 r. wyprodukowano 164,0 tys. GWh energii elektrycznej i było to o 1,6% mniej niż w 2016 r. i o 3,6% mniej niż w 2018 r. Pod względem ilości wyprodukowanej energii elektrycznej województwo podkarpackie zajmowało 13. lokatę wśród województw.
Liczba odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych znajdujących się na terenie województwa podkarpackiego wyniosła w 2019 r. 730,7 tys. i w porównaniu z 2016 r. wzrosła o 34,7 tys. odbiorców tj. o 5,0% (w kraju wzrost liczby odbiorców był nieco większy i wyniósł 6,2%).
Zużycie energii elektrycznej w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosło w 2019 r. na Podkarpaciu 593,5 kWh. Na przestrzeni lat 2016-2018 wartość wskaźnika systematycznie rosła (w 2016 r. było to 571,4 kWh, a w 2018 r. – 596,5 kWh). W 2019 r. nastąpił nieznaczny spadek (o 3,0 kWh). Pod względem wielkości tego wskaźnika Podkarpacie w wymienionych latach znajdowało się na ostatnim miejscu wśród województw.
Mapa. Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca według województw w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, Rzeszów 2020, s.258.
W województwie podkarpackim w 2018 r. moc zainstalowana w elektrowniach wyniosła 1093,6 MW (dalej Megawat) (w kraju 44,3 tys. MW). W stosunku do 2015 r. moc zwiększyła się o 4,1% (w Polsce o 9,8%), a w odniesieniu do 2017 r. o 2,0% (w kraju o 1,9%). W przypadku mocy osiągalnej w elektrowniach, jej poziom w województwie w 2018 r. wyniósł 1060,1 MW i wzrósł zarówno w porównaniu z 2015 r., jak i 2017 r. odpowiednio o 8,1% i 1,9%.
W przeliczeniu na 1 mieszkańca potencjał – moc osiągalna w elektrowniach wyniosła w 2018 r. 0,50 kW (dalej kilowat) (w kraju 1,13 kW).
Mapa. Moc osiągalna w elektrowniach w przeliczeniu na jednego mieszkańca według województw w 2018 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, Rzeszów 2020, s.258.
W Polsce Wschodniej pod względem mocy osiągalnej w elektrowniach w przeliczeniu na 1 mieszkańca województwo podkarpackie zajmowało 2.pozycję.
Wykres. Moc osiągalna w elektrowniach w przeliczeniu na jednego mieszkańca w województwie podkarpackim na tle Polski oraz pozostałych województw Polski Wschodniej w latach w 2015-2018
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, Rzeszów 2020, s.259.
Alternatywę dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych) stanowią odnawialne źródła energii (OZE). Zasoby OZE uzupełniają się w naturalnych procesach, a to pozwala je traktować jako źródła niewyczerpalne. Pozyskiwanie energii z tych źródeł jest zdecydowanie bardziej przyjazne środowisku naturalnemu w porównaniu do źródeł tradycyjnych (kopalnych). Dzięki wykorzystywaniu OZE w znacznym stopniu zmniejsza się szkodliwe oddziaływanie energetyki na środowisko naturalne, głównie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji, zwłaszcza gazów cieplarnianych. Również jedną z najistotniejszych przyczyn powstawania zjawiska smogu są elektrownie węglowe, a także palenie w domowych piecach paliwami niskiej jakości.
OZE to przede wszystkim energia pozyskana z wody, wiatru, promieniowania słonecznego, zasobów geotermalnych, a także energia wytworzona z biopaliw stałych, biogazu i biopaliw ciekłych, czy energia pozyskiwana przez pompy ciepła.
Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w województwie podkarpackim wynosiła w 2019 r. 658,9 GWh (dalej Gigawatogodzina) (w kraju 25,4 tys. GWh) i w odniesieniu do 2016 r. nieznacznie wzrosła (o 0,9%), zmniejszyła się natomiast w odniesieniu do 2017 r. (o 2,4%), a z kolei wzrosła w stosunku do 2018 r. (o 15,8%).
W przypadku odnawialnych nośników energii, ich udział w produkcji energii elektrycznej w województwie w 2019 r. wyniósł 24,0% (w 2016 r. – 24,3%), natomiast w Polsce odpowiednio 15,5% i 13,7%. Pod względem wielkości tego wskaźnika Podkarpacie zajmowało 7. miejsce w kraju.
Na terenie województwa podkarpackiego w produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii największe znaczenie mają elektrownie wodne i na paliwa odnawialne.
Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i na paliwa odnawialne wyniosła w 2019 r. na Podkarpaciu 558,7 GWh i z wyjątkiem 2018 r. systematycznie rosła. W 2016 r. osiągnęła poziom 518,5 GWh, a w 2017 r. 557,9 GWh. W 2018 r. odnotowano spadek, a jej produkcja wyniosła 488,2 GWh.
Pomimo zwiększenia produkcji energii elektrycznej przez elektrownie wodne i na paliwa odnawialne udział województwa w porównaniu do produkcji w kraju ogółem maleje. W 2016 r. wynosił on 3,2% produkcji krajowej, a w 2019 r. już tylko 2,9%. Województwo pod tym względem zajmowało 11. miejsce wśród województw (w 2016 r. była to 10. lokata).
Mapa. Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych według województw w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, Rzeszów 2020, s.242.
Jednym z elementów pozyskiwania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii jest fotowoltaika. Na przestrzeni ostatnich lat obserwowany jest w kraju bardzo intensywny rozwój tej technologii. Instalacje słoneczne oraz zestawy fotowoltaiczne zakładane są zarówno przez instytucje i przedsiębiorstwa, jak również przez gospodarstwa domowe.
W ostatnich latach odnotowano bardzo szybki wzrost produkcji energii elektrycznej z ogniw fotowoltaicznych. W 2018 r. wyniosła ona w kraju 300,5 GWh i była o 81,6% wyższa w porównaniu z 2017 r. oraz blisko 2,5-krotnie wyższa w porównaniu z 2016 r. – w którym to roku produkcja wyniosła 123,9 GWh. W krajowym pozyskaniu energii ze źródeł odnawialnych udział energii słonecznej wynosił w 2018 r. 0,93% (w 2016 r. – 0,69%).
