(opracowano na podstawie:
- Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020).
Opieka na dziećmi do lat 3
Na Podkarpaciu w latach 2016-2019 nastąpił wzrost liczby dzieci do lat trzech. W 2019 r. liczba dzieci w wieku do 3 lat wyniosła w województwie 63755 i wzrosła w stosunku do 2016 r o 4104 dzieci. Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach (z oddziałami) i w klubach dziecięcych w województwie podkarpackim wynosił w 2019 r. 11,2% i był o 4,6 p.proc. wyższy niż w 2016 r.
Mapa. Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach (z oddziałami) i w klubach dziecięcych według województw w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.142.
Wychowanie przedszkolne
W 2018 r. placówek wychowania przedszkolnego licząc przedszkola, przedszkola specjalne, oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych, zespoły wychowania przedszkolnego oraz punkty przedszkolne było na Podkarpaciu 1527 (w 2016 r. – 1506).
Placówki te dysponowały 63,3 tys. miejsc (w 2016 r. było ich 56,5 tys.). Uczęszczało do nich 73,9 tys. dzieci, a liczba korzystających z opieki przedszkolnej wzrosła od 2016 r. o 12,1%.
Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w ogólnej liczbie dzieci w tej grupie wiekowej w 2018 r. w województwie podkarpackim wynosił 84,9%. W porównaniu z rokiem 2016 wartość tego wskaźnika zwiększyła się o 7,6 p.proc. Natomiast w grupie dzieci w wieku 3-6 lat, które były objęte wychowaniem przedszkolnym w ogólnej liczbie dzieci w tej grupie wiekowej w 2018 r. na Podkarpaciu odsetek ten wynosił 87,7% i w porównaniu z 2016 r. wzrósł o 8,3 p.proc. (z 79,4%).
Mapa. Odsetek dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego w liczbie dzieci w wieku 3-6 lat według województw w 2018 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.145.
Szkolnictwo podstawowe
W roku szkolnym 2018/2019 w województwie podkarpackim funkcjonowało 1110 szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży (łącznie ze specjalnymi), tj. o 23 więcej niż w roku szkolnym 2015/2016. Uczęszczało do nich 165,1 tys. uczniów. W porównaniu z rokiem szkolnym 2015/2016, liczba uczniów szkół podstawowych zwiększyła się o 23,3%.
W wyniku reformy systemu edukacji, zakładającej stopniową likwidację gimnazjów w roku szkolnym 2018/2019 na Podkarpaciu funkcjonowało już tylko 97 gimnazjów dla dzieci i młodzieży (łącznie ze specjalnymi). Uczęszczało do nich 20,2 tys. uczniów.
Szkolnictwo ponadgimnazjalne i policealne
W roku szkolnym 2018/2019 działało w województwie podkarpackim 497 szkół ponadgimnazjalnych i policealnych (łącznie ze szkołami specjalnymi i szkołami dla dorosłych). W szkołach tego typu kształciło się łącznie 88,0 tys. osób, w tym 29,5 tys. w klasie I. Liczba absolwentów z roku szkolnego 2017/2018 wyniosła 26,4 tys., w tym 53,0% stanowiły kobiety.
W strukturze uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych (łącznie ze szkołami specjalnymi i szkołami dla dorosłych) największą grupę stanowili uczniowie liceów ogólnokształcących (39,4%), a zaraz za nimi uplasowali się uczniowie techników (37,8%).
Wykres. Struktura uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych w roku szkolnym 2018/2019 w województwie podkarpackim
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.152.
W roku szkolnym 2017/2018 branżowe szkoły I stopnia zastąpiły dotychczasowe zasadnicze szkoły zawodowe. Od 1.09.2017 r. zaprzestano naboru do klas pierwszych zasadniczych szkół zawodowych, zastępując je branżowymi szkołami I stopnia. Głównym celem nauczania w tego typu szkołach jest wykształcenie u uczniów umiejętności potrzebnych do pracy w określonym zawodzie. Na Podkarpaciu
w roku szkolnym 2018/2019 funkcjonowało 81 szkół branżowych I stopnia do których uczęszczało 5,3 tys. młodzieży (w I klasach 2,7 tys.). Kontynuację nauki w zastępowanych zasadniczych szkołach zawodowych prowadziło jeszcze 2,9 tys. uczniów.
W roku szkolnym 2018/2019 funkcjonowało na terenie województwa podkarpackiego 106 techników, w których kształciło się 34,7 tys. uczniów. Do nauki w klasach I przystąpiło 5,8 tys. mężczyzn i 3,5 tys. kobiet. W porównaniu z rokiem szkolnym 2015/2016 liczba techników była mniejsza o 0,9%, a liczba uczniów zwiększyła się o 0,3%.
W roku szkolnym 2018/2019 funkcjonowało 179 liceów ogólnokształcących (razem ze szkołami dla dorosłych), w których kształciło się 33,2 tys. uczniów. W klasach I naukę rozpoczęło 10,1 tys. uczniów. W porównaniu z rokiem szkolnym 2015/2016 było mniej zarówno szkół o 8,7%, jak i uczniów o 17,1%.
Ponadto na terenie województwa zlokalizowanych było 26 specjalnych szkół przysposabiających do pracy, do których uczęszczało 669 uczniów. W roku szkolnym 2018/2019 w województwie podkarpackim funkcjonowało także 9 szkół artystycznych ogólnokształcących dających uprawnienia zawodowe, ich liczba nie uległa zmianie. Uczyło się w nich 810 uczniów (w tym 75,9% kobiet), tj. o 7,2% mniej niż w roku 2015/2016.
Łączna liczba szkół policealnych wynosiła na Podkarpaciu 96 (w 2016 r. było ich 105). Szkoły te były prowadzone głównie przez podmioty sektora publicznego. Ze względu na to, iż szkoły policealne wyróżniają się krótkim cyklem kształcenia w porównaniu z innymi typami szkół i w większym stopniu niż inne szkoły podlegają mechanizmom rynkowym, liczba szkół i liczba uczniów w tych szkołach podlega
znacznym fluktuacjom. W roku szkolnym 2018/2019 liczba uczniów wyniosła 10,4 tys. (12,4 tys. w roku szkolnym 2015/2016).
Kształcenie dorosłych
Wśród opisanych wyżej szczebli kształcenia naukę kontynuowały również osoby dorosłe. W roku szkolnym 2018/2019 spośród 497 działających w województwie podkarpackim szkół ponadgimnazjalnych i policealnych wymienić możemy 59 liceów dla dorosłych, w których kształciło się 5,4 tys. osób (w roku szkolnym 2015/2016 odpowiednio 75 i 7,3 tys. osób) oraz 81 szkół policealnych dla dorosłych, w których swoją wiedzę uzupełniało 9,6 tys. osób (w roku 2015/2016 odpowiednio 82 szkoły
i 9,9 tys. osób).
Na Podkarpaciu występuje najniższy w kraju wskaźnik osób, w wieku 25-64 lat, zaangażowanych w kształcenie i szkolenia. W 2019 r. wyniósł on 2,4% ( 2,0% w 2016 r.) podczas gdy w kraju wyniósł 4,8% (3,7% w 2016 r.). Najwyższy odsetek osób dorosłych – 7,1% wystąpił w województwie mazowieckim.
Egzamin ósmoklasisty
Średni wynik egzaminu z języka polskiego na Podkarpaciu wyniósł 64%. Wśród powiatów wahał się on w przedziale od 60-69%. Najlepiej wypadli uczniowie uczęszczający do szkół w Rzeszowie (69%). Na kolejnych miejscach z wynikiem 67% znaleźli się uczniowie z powiatów: niżańskiego, przeworskiego, sanockiego i Krosna. Najsłabiej wypadli uczniowie z powiatu przemyskiego (60%).
Wykres. Wyniki uczniów z egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego w powiatach województwa podkarpackiego w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.155.
Średni wynik egzaminu z matematyki w 2019 r. na Podkarpaciu wyniósł 46%. Wśród powiatów wahał się on w przedziale od 38-56%. Najlepiej wypadli uczniowie uczęszczający do szkół w Rzeszowie (56%), Krośnie (55%) oraz powiatach sanockim, łańcuckim i rzeszowskim (po 48%). Najsłabszy wynik uzyskali uczniowie z powiatu przemyskiego (38%) oraz z lubaczowskiego i leskiego (po 40%).
Wykres. Wyniki uczniów z egzaminu ósmoklasisty z matematyki w powiatach województwa podkarpackiego w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.156.
Średni wynik egzaminu z języka angielskiego w 2019 r. na Podkarpaciu wyniósł 57%. Wśród powiatów wahał się on w przedziale od 48-70%. Najlepiej wypadli uczniowie uczęszczający do szkół w Rzeszowie (70%), Krośnie (67%) oraz Tarnobrzegu i Przemyślu (po 62%). Najsłabszy wynik uzyskali uczniowie z powiatu przemyskiego (48%) oraz z lubaczowskiego (51%).
Wykres. Wyniki uczniów z egzaminu ósmoklasisty z języka angielskiego w powiatach województwa podkarpackiego w 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.157.
Egzamin maturalny
Według danych Centralnej Komisji Egzaminacyjnej zdawalność egzaminów maturalnych na Podkarpaciu wśród absolwentów z 2019 r. (nie uwzględniając absolwentów z lat wcześniejszych) na przestrzeni lat 2016-2019 (z wyjątkiem roku 2017) była powyżej średniej krajowej.
Spośród wszystkich zdających na Podkarpaciu, którzy przystąpili do egzaminów obowiązkowych, 88% osób zdało egzamin. W liceach ogólnokształcących do egzaminu przystąpiło 9715 osób, a egzamin zdało 93%, 6508 osób to absolwenci techników, z których 80% zdało egzamin.
Zdawalność egzaminu maturalnego w powiatach po wszystkich sesjach 2019 roku wahała się w przedziale od 48% w powiecie przemyskim do 93% w powiecie bieszczadzkim i w Rzeszowie. W liceach najlepsze wyniki uzyskali uczniowie z powiatów bieszczadzkiego i kolbuszowskiego (po 99%), natomiast najsłabsze uczniowie z powiatu przemyskiego (57%). W technikach najlepiej z egzaminem
dojrzałości poradzili sobie absolwenci z Rzeszowa i Krosna (odpowiednio 91% i 90%), najsłabiej z powiatu przemyskiego (19%) i bieszczadzkiego (33%).
Wykres. Zdawalność egzaminu maturalnego po wszystkich sesjach w powiatach województwa podkarpackiego 2019 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.158.
Wskaźnik NEET
Odsetek osób w wieku 15-24 lata, które nie pracują oraz nie uczestniczą w dalszym kształceniu i szkoleniu, czyli tzw. wskaźnik NEET wyniósł na Podkarpaciu w 2019 r. 10,9%. Najniższy poziom tego wskaźnika w karju odnotowano w województwie wielkopolskim (5,8%) oraz śląskim (5,9%). Na uwagę zasługuje jednak fakt, że w 2019 r. wskaźnik NEET obniżył się w województwie podkarpackim w porównaniu z 2016 r. (o 4,7 p.proc.) i był to największy spadek wśród województw. W kraju wynosił on w 2019 r. 8,1%, a w stosunku do 2016 r. obniżył się o 2,4 p.proc.
