(opracowano na podstawie:
- Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020).
Stan zdrowia ludności
Problematyka kondycji zdrowotnej społeczeństwa, jak też samej opieki medycznej w kontekście obserwowanych zmian demograficznych, rodzących bezpośrednie obciążenie dla finansów państwa oraz wpływających na zmiany w strukturze tych nakładów stanowią bardzo istotną tematykę w dyskusji nad rozwojem regionu. Zdrowie ludzi w dużej mierze zależy od prowadzonego trybu życia, a także profilaktyki zdrowotnej społeczeństwa. Najczęstszą spośród chorób zakaźnych występująca wśród ludności zarówno Podkarpacia, jak i Polski była grypa i choroby pochodne. W 2019 r. zachorowało na nią w województwie podkarpackim 79,1 tys. osób (w Polsce – 4 mln 790 tys. osób).
Przyczyny hospitalizacji
Dane dotyczące hospitalizacji pacjentów w szpitalach ogólnych według przyczyn stanowią uzupełnienie informacji o kondycji zdrowotnej mieszkańców Podkarpacia.
W 2018 r. w szpitalach województwa podkarpackiego leczono (łącznie z ruchem międzyoddziałowym) 472,8 tys. osób. Największa ich liczba przypadała na oddziały chirurgiczne (111,5 tys.), ginekologiczno-położnicze (62,4 tys.) oraz chorób wewnętrznych (46,7 tys.).
Stacjonarna opieka zdrowotna w województwie podkarpackim, poza szpitalami ogólnymi, realizowana była również w 29 zakładach opiekuńczo-leczniczych, które dysponowały 1554 łóżkami, a z ich usług skorzystało w 2018 r. ponad 2,6 tys. pacjentów. Na Podkarpaciu funkcjonowało również 15 zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, które dysponowały 720 łóżkami i miały 1213 pacjentów oraz 11 hospicjów dysponujących 236 łóżkami w których przebywało w 2018 r. 1,5 tys. pacjentów.
Podstawowym elementem systemu opieki zdrowotnej jest kadra medyczna. W 2018 r. liczba lekarzy posiadających prawo wykonywania zawodu w województwie podkarpackim wyniosła 5844 (11. lokata
w kraju). Lekarze ze specjalizacją, których było 3308 stanowili 71,5% ogółu lekarzy. Najwięcej wśród specjalistów było chirurgów – 505, lekarzy medycyny rodzinnej – 477, chorób wewnętrznych – 292, pediatrów – 207 oraz położnictwa –195.
W przeliczeniu na 10 tys. ludności liczba lekarzy posiadających prawo do wykonywania zawodu w województwie podkarpackim w 2018 r. wyniosła 27,4 (13. lokata w kraju), a w 2015 r. – 26,3 (również 13. lokata w kraju).
Mapa. Lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu medycznego na 10 tys. ludności według województw w 2018 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.135.
Oprócz lekarzy w województwie podkarpackim w 2018 r. prawo do wykonywania zawodu miało również 1827 lekarzy dentystów, 1327 – farmaceutów oraz 773 diagnostów.
Dostęp mieszkańców Podkarpacia do średniego personelu medycznego (pielęgniarki i położne) jest większy, niż w innych regionach w Polsce. Podkarpacie pod względem liczby pielęgniarek i położnych na 10 tys. ludności zajęło w 2018 r. drugie miejsce w kraju. W liczbach bezwzględnych w omawianym roku na Podkarpaciu było 18555 pielęgniarek i 2707 położnych. Natomiast w przeliczeniu na 10 tys. ludności liczba pielęgniarek i położnych w województwie podkarpackim w 2018 r. wyniosła 99,9 (86,9 w Polsce).
Mapa. Pielęgniarki i położne – personel posiadających prawo wykonywania zawodu medycznego na 10 tys. ludności według województw w 2018 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.135.
Podmioty prowadzące działalność leczniczą
Na Podkarpaciu wzrosła liczba przychodni działających w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. Zmalała natomiast nieco liczba praktyk lekarskich i stomatologicznych.
W końcu 2018 r. w województwie podkarpackim działało 1721 podmiotów ambulatoryjnej opieki zdrowotnej: 1229 przychodni, w tym w miastach – 756 i 473 na wsi, 82 praktyki lekarskie oraz 410 praktyk lekarskich stomatologicznych, realizujących świadczenia finansowane ze środków publicznych.
W województwie podkarpackim w 2018 r. działały 42 szpitale ogólne (łącznie z placówkami MON - dalej Ministerstwa Obrony Narodowej i MSW - dalej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych), w których znajdowało się 363 oddziały, a do dyspozycji chorych pozostawało 9935 łóżek. Liczba łóżek w szpitalach ogólnych w przeliczeniu na 10 tys. ludności wynosiła 46,7 (7. lokata w kraju), a w Polsce było ich 47,3. W latach 2015-2018 wartość wskaźnika zmalała o 1,53.
Mapa. Łóżka w szpitalach ogólnych na 10 tys. ludności według województw w 2018 r.
Źródło: Przegląd regionalny. Województwo podkarpackie 2019, GUS, Rzeszów 2020, s.138.
Uzdrowiska
Uzupełnieniem podstawowego systemu opieki zdrowotnej jest leczenie uzdrowiskowe.
W województwie podkarpackim znajduje się obecnie 5 uzdrowisk. Ze względu na położenie geograficzne 3 z nich: Iwonicz-Zdrój, Rymanów Zdrój i Polańczyk (w gminie Solina) to tzw. uzdrowiska podgórskie wykorzystujące w lecznictwie zasoby wód mineralnych, natomiast dwa - Horyniec-Zdrój i Latoszyn-Zdrój to uzdrowiska nizinne. Horyniec znany ze stosowania wysokiej jakości borowin, a Latoszyn –najmłodsze reaktywowane uzdrowisko - z wód siarczkowych i siarkowodorowych.
W szpitalach i sanatoriach uzdrowiskowych województwa podkarpackiego w 2019 r. przebywało 61,4 tys. osób kuracjuszy. W przeliczeniu na 1000 ludności liczba korzystających wyniosła 27, co plasuje województwo na 6. miejscu w kraju.
